BERRİN UYANIK BEKAR – TEKNOLOJIGUNDEM.COM

“Güneş ufuktan şimdi doğar, yürüyelim arkadaşlar…”
Diye gür bir sesle haykırmak geliyor insanın Doğan Ufuk Güneş’i dinleyince.
“Sesimizi yer, gök, su dinlesin” dercesine, Türkiye’nin yeni teknoloji rüyasını anlatırken Güneş’in duyduğu heyecana, hedeflere ortak olmamak mümkün değil çünkü, gerçek şu ki gelecek artık “Teknolojik Türklerin” elinde, beyninde…
 
Dünya çok farklı hale gelecek
Yazılım Sanayicileri Derneği’nin, “İstanbul’un Manhattan’ı” Maslak’taki merkezindeyiz. “2023 Büyük Türkiye” koşusunda katma değeri en yüksek sektör olarak gösterilen yazılım sanayi olarak sıkı bir çalışma gerçekleştiren YASAD’daki coşkuya, dünya ile ‘rekabet’e tanıklık ediyoruz. Güneş bu mücadelenin komutanı olmaktan çok neferi gibi. 4.5G’nin hayatımıza katacağı enerjiyi, değiştireceklerini, “Dünya o kadar farklı bir hale gelir ki siz artık her yerden her şeyi yapabilirsiniz” şeklinde özetliyor.
 
Tek yol teknoloji
‘4.5G devrimi’ ya da ‘tek yol teknoloji’ penceresinden YASAD Başkanı Doğan Ufuk Güneş’in gözüyle bakarsanız, hayat şöyle bir yöne gidecek:  “Tek şerit gidiş geliş olan otobanımız bir anda üç şerite çıkmış olacak. Şu ankinin en az 100 katı daha hızlanmış bir yol ve otoban elde edilecek. Ses için ayrı, veri için ayrı bir yol, diğer operasyonlar için ise bambaşka bir yol olacak. Yaşantı mobilden idare edilecek. Sağlık mobil olacak, mobil finansı, bankacılığı ve eğitimi çok hızlı kullanabilir hale gelebileceğiz. Eğlence üzerine pek çok mobil çözümler, mobil uygulamalar veya mobil sahalar açılabilecek. İşyerleri bile mobilleşecek…”
 
5 trilyon dolar için mücadele
Güneş, Türkiye’ de yerli yazılımı uçuracak bu operasyonun sonucunu bir örnekle şimdiden ilan ediyor:  “Emin olun ileride mobilin ötesinde bir bankacılık kalmayacak…”
Ve bombayı patlatıyor: “Türkiye’nin petrolü yazılım olacak…”
Çok iddialı gibi geliyor ancak aslan payı istediğimiz ‘tamamen bonfile et’ Pazar’ın büyüklüğü 5 trilyon dolar. Bizde ise 7 milyar dolar. Görüldüğü gibi, yerli ile el arasındaki fırsat kocaman. Peki, Türkiye’yi ekonomik refah zirvesine taşıyacak olan ne? Tabiki Doğan Ufuk Güneş’in strateji masasına koyduğu yazılım sektörü. İstihdam, ihracat yüklü vizyon zaten hazır: “Türkiye’yi 10 yıl içerisinde bilgi teknolojilerinde bölgesel merkez haline getirip, küresel rekabet gücünü arttırabilecek bir ülke yaratmak.”
Tek eksik nitelikli eleman. Çözüm mü? O da var…
O zaman…
Yürüyelim arkadaşlar…
 

 
YERLİ MOBİL YAZILIM ÇOK CİDDİ BİR BÜYÜME KAYDETTİ
 
Teknolojigundem.com: 4.5G ile neler değişecek?
Doğan Ufuk Güneş: 4.5G ekonomimize çok ciddi katkılar sağlayacak. Çünkü 3G ihalesinde yerlilik alım oranları vardı, o zaman Binali Yıldırım’ın vizyonuyla 3G ihalesinde yerli ürün kullanma şartı konuldu.  Operatörler ilk yıl yüzde 3, ikinci yıl yüzde 10, üçüncü yıl da yüzde 15 olmak kaydıyla yerli ürün kullanacak diye bir madde konuldu. O madde ile 2011 yılına kadar Türkiye’deki yerli mobil yazılım çok ciddi bir büyüme kaydetti. Çünkü operatörlerin yerli ürün alma şartından dolayı ciddi bir eko sistem zorunluluğu şartı doğdu. Artık bu oranlar daha da yükseldi, şimdi yüzde 30,yüzde 40, yüzde 45 yerli ürün kullanma zorunluluğu oldu. Bu yüzden bu oranlar sektörü daha ileriye götürecek ve hareketlendirecek. Bu anlamda 4.5G’nin yerli yazılım sanayine ve yerli teknoloji tarafına çok ciddi katkı sağlayacağını biliyoruz ve umut ediyoruz. İlk uygulama ise Nisan 2016 yılında başlayacak.
 
-Peki, 4.5G hemen uygulanabilecek mi, alt yapısı hazır mı?
Doğan Ufuk Güneş: 4.5G ihalesinde yapılacak olan yeni bir teknoloji geçişi var. Bu aslında 3G’den bir üst seviye olan yeni bir teknolojiye geçiş demek. Bu geçişin sağlanabilmesi için Türkiye’deki deki baz istasyonlarının yenilenmesi gerekiyor. Nisan 2016’ya kadar olan süreç de bu alt yapıların hazırlanabilmesi için. Bu baz istasyonlarında özellikle alımlarda ve yazılımlarda yerlilik oranının kurulmuş olması Türkiye’deki yerli sanayinin ilerlemesine katkı sağlayacak. Büyükşehirlerde sistemin sorunsuz başlayacağı ile ilgili bir sıkıntı görmüyorum. Kırsal alanlarda yayılması anlamında bakarsanız da yılsonuna kadar tamamlanır. Sim kart ve telefon uyumluluğu akıllı telefonların hemen hemen yüzde 90’ı 4.5G’yi kapsıyor. Ama sim kartların değişmesi gerekiyor. Bunu da operatörler zaten çeşitli kampanyalarla değiştirecekler. O yüzden bir sıkıntı olacağını sanmıyorum.
4.5G ile ne elde edeceğiz diye bakarsak fırsatları da kendi içerisinde görebiliriz. Şu ankinin en az 100 katı daha hızlanmış olduğumuz bir yol ve otoban elde edeceğiz. Tek şerit gidiş geliş olan otobanımız bir anda aslında üç şerite çıkmış olacak. Tek şeritten kastım ise 3G ile aynı otobanda hem ses hem görüntüyü gönderiyoruz. Bu yüzden de hız tabi ki düşüyor. Karşıdan geliş gidiş trafiğini de eski yollar gibi düşünün. Şimdi ise ses için ayrı, veri için ayrı bir yol, diğer operasyonlar için ise bambaşka bir yol olacak. Bir anda şeritleri büyümüş olan bir otobandan bahsediyoruz. Türkiye’ de yerli yazılımı çok öteye götürecek bir operasyon, çünkü artık birçok şeyi mobilden yapabilir hale geleceğiz. Artık cep telefonunuzdan 100 megabit hızlarına vardığınız zaman neredeyse mobil fiber internet anlamına geliyor bu.  
Artık mobil sağlık ile ilgili birçok uygulama yapabilirsiniz. Mobil finansı, bankacılığı ve eğitimi çok hızlı kullanabilir hale gelebilirsiniz. Eğlence üzerine pek çok mobil çözümler, mobil uygulamalar veya mobil sahalar açabilirsiniz. Bütün bunları düşündüğünüz zaman bir yere sabit kalmadan her şeyi mobile taşıyabileceğiniz yepyeni bir dünyadan bahsediyoruz. Bu çalışma hayatını bile yeni açılımlara götürebilir. Mobil iş yerlerine kadar gidebilirsiniz. Dünya o kadar farklı bir hale gelir ki siz artık her yerden her şeyi yapabilirsiniz. Biz yazılımcılar her yerden her işimizi yapabiliriz. Bu platforma sahip olduğumuz zaman her yerden zamandan bağımsız çok daha rahat iş yapabilir hale geleceğiz.
 


BU FIRSATI DİĞER SEKTÖRLERDE DE YARATMA ŞANSI OLACAK
 
-Bankacılıkta neler olur?
Doğan Ufuk Güneş: Mesela Türkiye de cep telefonumuzdan EFT’yi 2 ya da 3 saniyede yapabilirken, Portekiz, İspanya ve Almanya gibi ülkelerde bu süre 3 ya da 4 günü bulabiliyor. Çünkü bu teknoloji bize ait. Bunu yapan yerli yazılım sanayi. Teknolojiyi Avrupa’ya satıyoruz. Onlar bu teknolojilerle yeni tanışıyorlar. Bu yüzden 3G ile getirdiğimiz noktayı 4.5G ile nerelere getiririz siz düşünün. İleride inanın bankacılık mobile inecek mobilin ötesinde bir bankacılık olmayacak.
 
-Bankacılık dışında hangi sektörler bu teknolojiden yararlanır?
Doğan Ufuk Güneş: Sağlık konusu baştan aşağı yenilenecek. Yeni teknolojiler var mesela, bunlara nesnelerin interneti deniyor. Giyilebilir teknolojilerle sağlık verilerinizi de ölçebileceksiniz. Giyilebilir eşyalar üzerinden internete ulaşabileceksiniz. Şu an ki bütün sağlık alt yapısı çok hızlanmış olacak. Örneğin mobil telefonunuzla kan şekerinizi ölçüp bunu mobil telefonunuzdan internet ortamından hızlıca doktorunuza ulaştırabileceksiniz. Hatta mobil uygulamalar sizin yapmanıza gerek kalmadan otomatik ulaştıracak. Ölçümleriniz doktorunuza gidecek en ufak bir şey varsa doktorunuz size dönüp, ”Dikkat et, senin şekerinde bir sorun var, sen fazla yiyorsun” diyebilecek.
Bu sistemler şu anda zaten var. Sadece mevcut hızlardan dolayı çok hızlı olarak yapılamıyor. Ama hız platformu yollar açılınca uygulamalar çok daha önemli olacak ve daha farklı şeyler yapmaya başlayacak. Bütün hastane, laboratuvar operasyonları tamamen mobile dönecek. Bugün Amerika’da sadece tek bir kandamlası alınarak binlerce dolar tutan tahliller,  30 dolar seviyesine indirilip tahlil haline getiriliyor. Tüm bunlar mobil ortamda yapıldığı zaman nerelere gideceğimizi siz düşünün artık. Bütün bunlar maksimum 5 sene içerisinde olur. Aynı şekilde eğitimde de birçok fırsatlar olacak. Bugün Fatih Projesi’nin daha gelişmiş ortamlarda oluşacağını düşünün. Mobilden her türlü eğitimi verebildiğinizi düşünün. Siz o zaman çok farklı bir hizmet sunabilirsiniz. Şu an bu sistemlerin hazırlıkları yapılıyordu ancak hızınızla orantılı olarak yapabildiğiniz için artık 4.5G ile 100 kat artan bir hızla yapabileceksiniz.
 
-O zaman bu teknolojinin gelmesiyle birçok maliyet te azalacak?
Doğan Ufuk Güneş: Maliyetler çok geniş bir kavram. Ancak total olarak maliyetler kesinlikle azalacak.  Mesela trafik maliyeti düşecek. En başta insanların bir yerden bir yere erişim maliyetleri azalacak. Çünkü şu an bile birçok insan bankacılık işlemini internetten yapıyor ve bankaya koşturmak zorunda kalmıyorsunuz. Bunun kattığı maliyetleri düşünün. Trafiğe çıkmıyorsunuz, trafik daha azalıyor. Bankadaki operasyon süresi ve yatırım maliyeti de azalıyor. Bütün bunları daha hızlı ve efektif yaptığınız zaman otomatikman çarpanlar daha da yükselerek artacak ve çok ciddi bir şekilde maliyet düşüşü olacaktır.
 


KÜRESEL REKABET GÜCÜ ARTMIŞ TEKNOLOJİK TÜRKİYE 
 
-Yazılım sektörü Türkiye ‘de ne durumda, eleman bulabiliyor musunuz?
Doğan Ufuk Güneş: Türkiye’nin ekonomik olarak refaha gidişinde önemli sektörleri sayacaksak bunların en başında yazılım sektörü gelir. Dünya yazılım pazarı şu anda 4,8 trilyon dolar. Yerli yazılım pazarımızın büyüklüğü ise 6,8 milyar dolar. Bu yüzden almamız gereken ciddi bir yol ve fırsat var. Yazılım Sanayicileri Derneği (YASAD)  olarak 2023 için vizyonumuzu şöyle kurduk; Türkiye’yi 10 yıl içerisinde bilgi teknolojilerinde bölgesel merkez haline getirip, küresel rekabet gücünü arttırabilecek bir ülke yaratmak. Bunu da az önce bahsettiğim rakamlardan dolayı yapabileceğimiz yegâne yer yazılımdır. Buradaki kazanç tamamen bir bonfile et ve kemiği yoktur. Bugünden itibaren doğru adımları atarsak net bir şekilde  “Türkiye’nin petrolü yazılım olacak” diyoruz.
Ancak büyük bir sıkıntımız da var çünkü nitelikli elaman bulmakta zorlanıyoruz. Baktığınız zaman bütün sektörlerde bir eleman sıkıntısı vardır ama bizdeki elaman sıkıntısı had safhada. Her yıl 70 bin personele ihtiyacımız var ve bu 70 bin personeli maalesef bulamıyoruz. Üniversitelerimizden toplam mezun sayımız 12 bin. Orada zaten ciddi bir açığımız var. Meslek liselerimizden ve meslek yüksekokullarımızdan da istediğimiz nitelikte gençler yetişmiyor. Halen 10 yıl, 5 yıl öncesinin teknolojileri okutuluyor. Çocuklar maalesef mezun oluyorlar ama biz onları alıp tekrar yetiştirmek zorunda kalıyoruz. Yetiştirdikten sonra tam verim alacağız bu sefer başka bir yere gidiyor. Geçen sene 2014 yılında meslek lisesinden 45 bin 121 öğrenci mezun oldu.  Ancak sektör olarak 45 bin genci bulamıyoruz. Bu gençler de iş bulamıyor ve Anadolu’da işsiz kalıyorlar. Bu kısır döngü içinde dolaşıp duruyoruz. Bu yüzden ciddi bir eğitim revizyonuna ihtiyacımız var. Çünkü yazılım sektörü olarak şu anda uçmuş gidiyoruz ve Avrupa ile yarışır durumdayız. Mühendislik tarafında bir sorunumuz yok, bu sözlerim meslek yüksekokulu ve meslek liseleriyle ilgili. Mühendislerimiz hala yetişiyor. O yüzden mühendislik anlamında bir kalitemiz var. Mesela Silikon Vadisi’ne giderseniz Türk mühendislerimiz çok iyi yerlere gelmiş durumdalar. Çok önemli direktörlüklerinde de Türklerin olduğunu görürsünüz. Ancak bu sayı bizim için yeterli değil çünkü her şeyi mühendise yaptıramazsınız. 
 
-Peki, eğitim anlamında devlet destek oluyor mu?
Doğan Ufuk Güneş: Çok şey yapıyoruz bu anlamda ancak bizim dışımızda bir olay. Tamamen Milli Eğitim’in yapacağı bir şey… Biz STK olarak neler yapılması, nasıl yapılması gerektiğini anlatıyoruz. Bu artık devletin milli eğitim politikasıyla ilgili…