Albert Einstein’ın “ürkütücü eylem” olarak tanımladığı, uzak mesafelerde bulunan parçacıkların birbirlerini etkilemesi olayı, kuantum fiziğinin temellerinden birisi. Bu, bizi klasik fizik alanından kuantum mekaniğine götürüyor. Einstein’ın 100 bin oyuncunun katıldığı enteresan bir deneyle, bu konuda yanıldığı ortaya çıktı.

Einstein kuantum mekaniği fikrine tamamen katılmamıştı. Ama bu "ürkütücü eylem"in arkasında başka bir şey olduğunu öne sürdü. Einstein'ın düşündüğü gibi gizli, bilinmeyen değişkenlerin bu etkilere neden olma ihtimali var.

Yapılan deneyde gönüllülerin akıllı telefonlar ve diğer cihazlar aracılığıyla oynadıkları oyunlar tamamen rastgele sayılar üretmek için tasarlandı. Rastgele bir değişken, oyunda gizli değişkenler veya yapı kümesi olmadığını kanıtlamalıdır.

Oluşturulan sayılar daha sonra 12 farklı laboratuarda bir dizi kuantum testinde kullanıldı ve çeşitli kurulumlarda fotonlar gibi parçacıkları ölçtü.

Bu deneyler teknik olarak Kuantum dolanması fikrini doğrulamak için tasarlanmış Bell testleri olarak bilinir. Kullanılan rakamlar gerçekten tahmin edilemez. Gerçekten rastgele olan sayıların elde edilmesi aslında çok zor.

Avustralya’daki Queensland Üniversitesi’nde görevli araştırmacı Andrew White, “İnsanlar tahmin edilemezdirler ve akıllı telefonlarını kullanırken daha da tahmin edilemez olurlar. Onlardan akıllı telefonlar kullanarak benzeri olmayan rakamlar üretmelerini istedik. Bu rastlantısal bitler, fotonların ve süper iletkenlerin deneylerde nasıl ölçüldüğünü belirlediler" dedi.

Yerel gerçekçilik kavramı, eylemlerin ya da gözlemlerin başka yerlerde etkilerinin olmadığı ve Evren hakkında gözlemleyebileceğimiz, onu gözlemlememize rağmen sabit kaldığı düşüncesidir.

Kuantum fiziği mutlaka bu kurallara bağlı değildir. Pek çok rastgele girdiyi toplayarak, sonuçlar kuantum fiziğinin çevremizdeki Evreni gerçekten açıklayabildiğini gösteriyor. Hiçbir gizli değişken içermiyor. Üzgünüz ama bu noktada Einstein, yerel gerçeklik kavramı konusunda yanılıyor. 

Uzayda birbirine dolanmanın anahtar bir özelliği olan, dolaşıklık monogamisi olarak adlandırılan şeyin geçici bir alanda tutulduğunu gösterildi.

Bu çalışma, yılın ilk günlerinde yapılan ve yine Bell testlerinin kullanıldığı benzer çalışmalardan yola çıkarak hazırlandı. Bilim adamları, kuantum fikirlerinin, arka planda gömülü olan bir çeşit düzen ya da örüntü tarafından desteklenmediğini kanıtlayan yeni rastgelelik düzeyleri geliştiriyorlar.

Araştırmacılar, deneylerinin daha büyük bir resmin küçük bir parçası olduğunu itiraf ediyor ve kuantum fiziği hakkında henüz bilmeniz gereken her şeyi kesinlikle bilmiyoruz diyor. (Onur Binay/Milliyet)